Darowizna? Darowizna z dożywotnim prawem zamieszkiwania? A może umowa dożywocia? Pojęcia te, mimo że ich efektem jest nieodpłatne nabycie własności przez nabywcę, rodzą całkowicie inne skutki i ewentualne obowiązki po stronie nowego właściciela.
Darowizna to umowa, na mocy której następuje nieodpłatne wyzbycie się majątku przez darującego na rzecz obdarowanego, który majątek ten (np. lokal lub działki) nabywa. W związku z zawarciem tej czynności obdarowany nie jest zobowiązany do żadnych świadczeń na rzecz darującego.
Darujący może jednak chcieć dokonać darowizny jedynie przy założeniu, że będzie mógł w zbywanym lokalu do swojej śmierci mieszkać bez żadnego wynagrodzenia na rzecz nowego właściciela. W takiej sytuacji notariusz w akcie notarialnym zamieści również oświadczenie o ustanowieniu nieodpłatnej, dożywotniej służebności osobistej polegającej na prawie do zamieszkiwania (w całości lub w części) w lokalu mieszkalnym lub budynku mieszkalnym posadowionym na nieruchomości, a następnie złoży wniosek o ujawnienie takiego prawa w księdze wieczystej. Konsekwencją ustanowienia takiego prawa jest to, że darujący – pomimo tego, że nie jest już właścicielem – ma prawo w darowanym lokalu mieszkać i z niego korzystać aż do swojej śmierci. Niejednokrotnie darujący czuje się spokojniejszy, szczególnie w sytuacji, gdy darowany lokal stanowił jego dotychczasowe stałe miejsce zamieszkania. Prawo takie wygasa ze śmiercią uprawnionego albo w momencie, kiedy uprawniony zrzeknie się tego prawa u notariusza.
Warto zauważyć, że zarówno darowizna, jak i ustanowienie służebności są zwolnione od podatku od spadków i darowizn, jeśli dokonują je między sobą osoby wymienione w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Zgłoszenia czynności do urzędu skarbowego dokonuje notariusz, a nie strony umowy. To notariusz również zgłasza zmiany do ksiąg wieczystych, a także pobiera od stron umowy należną opłatę sądową, którą następnie odprowadza do właściwego sądu wieczystoksięgowego.
Inną funkcję ma umowa dożywocia. Rodzi ona inne zobowiązania nabywcy, jak również obowiązki podatkowe. Kwestię tę omówimy w drugiej części artykułu. Zapraszamy również do kontaktu osobistego.
