W obecnym stanie prawnym brak jest legalnej definicji pojęcia aktu notarialnego, jednakże przyjmuje się, iż dokument ten, sporządzany przez notariusza z zachowaniem przepisów ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku prawo o notariacie, ma charakter dokumentu urzędowego. Ustawodawca określa dwie możliwości dokonania czynności notarialnej, polegającej na sporządzeniu aktu notarialnego, to jest gdy strony są obowiązane do jej dokonania na mocy ustawy lub gdy strony pragną nadania dokumentowi formy aktu notarialnego.
Przepisy ustaw uzależniają ważność dokonania niektórych czynności od zachowania szczególnej formy, to jest aktu notarialnego pod rygorem nieważności. W związku z powyższym forma aktu notarialnego wymagana jest między innymi w przypadku zawarcia umów dotyczących przeniesienia własności nieruchomości (w tym sprzedaży lub darowizny), umów dotyczących zawiązania niektórych spółek prawa handlowego, umów majątkowych małżeńskich, pełnomocnictwa rodzajowego do dokonania czynności, do której wymagana jest forma aktu notarialnego, oświadczenia o przyjęciu spadku lub odrzucenia spadku składanego przed notariuszem, działu spadku/podziału majątku wspólnego gdy w skład spadku/majątku wspólnego wchodzi nieruchomość.